Avrupa’da 60 milyon kişiyi karanlıkta bırakan elektrik kesintisi tedirginlik yarattı: Türkiye için alarm zili

Avrupa, güç arzında evvelki gece önemli bir kriz yaşadı. Kimi ülkelerde elektrik kesintileri yaşanırken sanayi üretimi kısa müddetliğine durdu, metrolar çalışmadı, ulaşım sistemleri aksadı. İspanya, Portekiz ve Fransa’da yaklaşık 60 milyon kişi karanlığa gömüldü. Hayat durma noktasına gelirken Türkiye’de de misal bir tehlikenin kapıda olduğu uyarısı en yetkili ağızdan geldi. Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alpaslan Bayraktar, “Aynı sistemin kesimiyiz, misal durumlar Türkiye’de de yaşanabilir. Bu nedenle hem kamu hem özel dal olarak dikkatli olmalıyız” dedi.

‘HIZLI AKSİYON ŞART’

Türkiye güçte dışa bağımlı ve Avrupa ile tıpkı ağı kullanıyor. Uzmanların niyeti rastgele bir hazırlığın olmadığı tarafında. Türkiye’nin nasıl etkileneceğini sorduğumuz TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş, yaşanan kesintinin akabinde şu an için Türkiye’de acil bir risk olmadığını belirtti. “Böyle durumlarda Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) uzmanlığı ve süratli müdahale kapasitesi belirleyici olacaktır” diyen Ulutaş’a nazaran Türkiye, sistemin etkilenmemesi için enterkonnekte ilişkiyi süratlice kesme yeteneğine sahip. Ulutaş, TEİAŞ’ın hâlâ kamu kurumu olmasını Türkiye’nin en büyük avantajı olarak kıymetlendirdi.

Ulutaş’ın dağıtım konusundaki ihtarları ise şöyle: “Enerji üretimi özel kesimin elinde. İletim çizgimiz güçlü lakin dağıtım şebekeleri özelleştirildiği için bakımsız. Türkiye bu kesintiden ders çıkararak güç depolama ve frekans dengeleme yatırımlarına yük vermeli.”

‘SANAYİNİN B PLANI YOK’

Makina İmalat Sanayi Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran, sanayi bölümünün yaşanacak muhtemel bir elektrik kesintisine karşı B planı olmadığını aktardı ve şunları söyledi:

– Türkiye’nin elektrikte bugüne kadar kıymetli meseleler yaşamadığı için böylesi bir sıkıntıda nasıl davranacağına dair bir planı yok. Etkilenirse üretim bundan önemli etkilenir.

– Bilhassa daima ocakların çalışması gereken dalların daha önemli tedbirler alması gerekir. Bu noktada farklı bir nükleer santralınız varsa öncelikli olarak kalan elektriklerin endüstriye yönlendirilmesi, üretimin durmaması için kamunun alacağı tedbirler ortasında olabilir.

– Elektrik gittiğinde özel bölümün yapabileceği tek şey jeneratör alıp koymak olur. Şu anda şirketler aslında ekonomik açıdan sorunlu bir durumda, büyük bir ek jeneratör yatırımı yapacaklarını düşünmüyorum.

ENERJİ KRİZİ KAPIDA

Olası bir büyük kesintide 40- 50 katlı binalarda asansörlerin çalışmaması üzere kolay görünen meselelerin bile büyük bir kriz yaratacağı hatırlatılırken teklifler şöyle:

– Endüstride bilhassa organize sanayi bölgelerinde kritik üretim sınırlarının kesintiye uğramaması için yedek jeneratör, batarya sistemlerinin yaygınlaştırılması gerekiyor. Ayrıyeten sanayicilere yönelik “talep tarafı yönetimi” kapsamında güç tüketimini esnek saatlere kaydırma modelleri öneriliyor.

– İş dünyasına güç arzındaki ani düşüşlerin yahut dalgalanmaların erkenden tespit edilmesi ve otomatik aksiyon alınmasını sağlayacak yatırımların artık “bir lüks değil, zorunluluk” olduğu hatırlatılıyor.

– Vatandaşa düşen sorumluluk ise güç tasarrufu şuurunu artırmak. Akıllı aygıt kullanımı, yalıtım yatırımı ve elektrikli aletlerin verimli kullanımı öne çıkıyor. Ayrıyeten güneş paneli üzere ferdi yenilenebilir güç yatırımları da teşvik edilmeli.